Giữ bản sắc, sống bền vững: Hệ giá trị mới của kiến trúc hiện đại

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, thiết kế nội thất Việt Nam đang chứng kiến một xu hướng đáng chú ý: sự quay trở về với bản sắc văn hóa dân tộc. Xu hướng này không chỉ phản ánh sự tự hào về di sản văn hóa mà còn phản ánh nhu cầu sống bền vững và cá nhân hóa không gian sống.

Trong những năm gần đây, các kiến trúc sư và nhà thiết kế nội thất Việt Nam đã tích cực tìm cách kết hợp các yếu tố truyền thống với phong cách hiện đại. Việc sử dụng các họa tiết dân gian giúp tôn vinh văn hóa dân tộc, đồng thời mang đến không gian sống độc đáo, đậm chất nghệ thuật.

Một trong những động lực thúc đẩy xu hướng giữ bản sắc văn hóa trong thiết kế nội thất là sự nhập cuộc mạnh mẽ của các doanh nghiệp nội thất trong nước. Không ít đơn vị đã đầu tư nghiên cứu, thiết kế và sản xuất các sản phẩm vừa mang dấu ấn văn hóa, vừa đáp ứng chuẩn mực thẩm mỹ và công năng hiện đại. Các thương hiệu như Gỗ Minh Long, Khóa Huy Hoàng, Viglacera… đã từng bước khẳng định mình qua việc đưa các yếu tố truyền thống như chạm khắc dân gian, chất liệu gỗ tự nhiên vào không gian sống đương đại.

Các sản phẩm gần đây đều cho thấy cách các doanh nghiệp nội thất Việt Nam đang nỗ lực làm mới giá trị truyền thống mà không bị gò bó vào hoài cổ. Đó là thiết kế vừa chạm vào ký ức, vừa phù hợp với nhịp sống đương đại.

Bộ sưu tập V Số Son ra mắt đầu năm 2024.

Có thể kể đến, bộ sưu tập (BST) gỗ V Số Son của Gỗ Minh Long, 17 thiết kế trong BST thể hiện cách tiếp cận mới khi sử dụng vân gỗ quý trong không gian nội thất hiện đại. BST này được kỳ vọng mang lại những trải nghiệm độc đáo cho các kiến trúc sư, đồng thời cho thấy sự tiếp biến giá trị “nét son” của truyền thống.

“Xu hướng nghiên cứu và sáng tạo sản phẩm mang  V Số Son nhằm đề cao bản sắc của người Việt. Được lấy ý tưởng từ gỗ Cẩm Lai và Hoàng Đàn, là những loại gỗ quý của Việt Nam”, đại diện của CTCP Tập đoàn Gỗ Minh Long chia sẻ. 

Thương hiệu Khóa Huy Hoàng cũng ứng dụng những hoa văn họa tiết dân tộc vào trong các sản phẩm để có những hoa văn, họa tiết đậm bản sắc và kích thước phù hợp với công thái học của người Việt.

Việc tạo ra những sản phẩm độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa sẽ giúp nâng cao giá trị thương hiệu và mở rộng thị trường.

Thiết kế nội thất theo văn hóa bản địa không chỉ mang tính thẩm mỹ mà còn hướng đến sự bền vững. Việc sử dụng các chất liệu tự nhiên, giúp giảm thiểu tác động đến môi trường. Sự quan tâm đến yếu tố bền vững trong thiết kế nội thất cũng là xu thế tiêu dùng toàn cầu. Người Việt ngày càng chuộng sản phẩm thân thiện với môi trường, không dùng nhựa độc hại, ưu tiên hàng thủ công, đồ gỗ lâu bền và có thể tái sử dụng.

Tre, nứa, gỗ tái sinh, sơn ta… trở thành những vật liệu vừa thẩm mỹ vừa “xanh”, được kết hợp khéo léo trong thiết kế để vừa đảm bảo công năng, vừa gìn giữ giá trị văn hóa. Đây chính là cách mà thiết kế nội thất Việt đang bắt nhịp với xu thế quốc tế, nhưng vẫn không xa rời căn cốt truyền thống.

Điều đáng nói là xu hướng tôn vinh văn hóa địa phương này không đơn thuần là chuyện “trở về”, mà là “tái tạo”. Các doanh nghiệp đều nhấn mạnh tính đương đại trong tư duy thiết kế – giữ tinh thần bản địa nhưng cập nhật ngôn ngữ hình thức, màu sắc, công năng và vật liệu mới.

Và ở chiều ngược lại, người tiêu dùng Việt ngày càng trở thành một lực đẩy quan trọng cho xu hướng này. Họ không còn đơn thuần lựa chọn vì mẫu mã hay giá cả, mà đặt câu hỏi: sản phẩm này đến từ đâu, có gì gắn với văn hóa mình, và có bền vững không? Khách hàng Việt không dễ bị thuyết phục bởi thiết kế na ná, sao chép từ ngoại quốc mà bắt đầu tìm lại “cái tôi” trong không gian sống. Sự trở lại của đồ nội thất có nguồn gốc truyền thống, kết hợp thiết kế hiện đại, chính là bằng chứng cho thấy nội thất Việt đang trở lại trên một nền tảng tự tin và sâu sắc hơn.

Chính sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng ấy cũng thúc đẩy các nhà sản xuất, nhà thiết kế thay đổi. Thay vì những sản phẩm bề nổi, họ quay về với câu chuyện “bên trong” – những chất liệu mộc mạc, công năng thân thiện, và hơn hết là tạo cảm giác thuộc về.

Một số thương hiệu còn kết hợp với các trường đại học, Hội kiến trúc sư Việt Nam để tổ chức các hội thảo, qua các trao đổi, nhằm nhận ra những điểm chưa mạnh để bổ sung, hoàn thiện, từ đó tạo ra các sản phẩm phong phú hơn, phù hợp với kiến trúc ngôi nhà Việt.

Ở cấp độ rộng hơn, xu hướng vị nhân sinh cũng đang bắt nhịp hoàn hảo với yêu cầu phát triển kiến trúc xanh, bền vững và có trách nhiệm. Những gì gắn với tự nhiên – từ chất liệu như tre, gỗ, đất nung – đến thiết kế tận dụng ánh sáng, thông gió tự nhiên, giảm tiêu thụ năng lượng… đang trở thành tiêu chuẩn mới trong kiến trúc sống.

Khách hàng Việt ngày càng tìm kiếm những giá trị bản địa, gần gũi và bền vững.

Xu hướng giữ bản sắc văn hóa trong thiết kế nội thất không còn là lựa chọn mang tính hoài niệm mà đã trở thành chiến lược phát triển bền vững và mang tính dự báo cho tương lai. Đó là hành trình cân bằng giữa hiện đại và truyền thống, giữa công năng và cảm xúc, giữa thẩm mỹ và bản sắc – một hướng đi đầy tự hào, đủ sức cạnh tranh với những dòng chảy thiết kế toàn cầu.