100.000 căn nhà ở xã hội: Hiện thực hóa mục tiêu bằng nhiều giải pháp thực tiễn

10 năm về trước, cả nước mới xây dựng được gần 200.000 căn nhà ở xã hội, trong khi riêng năm 2025 đã đặt mục tiêu hoàn thành 100.000 căn. Để đạt được mục tiêu này, cần có các giải pháp mang tính căn cơ và sự vào cuộc quyết liệt từ Trung ương đến địa phương.

Lo trượt bốc thăm vì quá nhiều người mua

Bắc Giang là địa phương tập trung rất nhiều khu công nghiệp, vì thế nhu cầu nhà ở xã hội rất lớn. Đến nay, tiến độ thực hiện các dự án nhà ở xã hội còn khó khăn, do vướng mắc mặt bằng, song các thủ tục xét duyệt đã cơ bản được rút ngắn.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh (đứng giữa) kiểm tra, đôn đốc việc triển khai, thực hiện các dự án nhà ở xã hội tại Hà Nam. Ảnh: Báo Xây dựng

Chị Giáp Thị Ngát ở Lục Ngạn (Bắc Giang) làm công nhân tại khu công nghiệp Quang Châu chia sẻ, mỗi ngày đến công ty, vợ chồng chị phải di chuyển quãng đường khoảng 80km cả đi lẫn về. Sau nhiều nỗ lực và được sự hỗ trợ giải quyết thủ tục hồ sơ, chị đủ điều kiện mua căn hộ tại dự án nhà ở xã hội Evergreen Bắc Giang.
Chia sẻ niềm hạnh phúc khi nhận căn nhà mới, chị Ngát bùi ngùi: "Để có được căn nhà là cả một hành trình đầy gian nan. Giờ nhà đã gần chỗ làm, vợ chồng tôi chỉ việc tập trung vào làm việc".
Niềm vui của chị Ngát cũng là mong mỏi của hàng trăm nghìn gia đình ở nhiều địa phương. Bởi thực tế, việc phát triển nhà ở xã hội đã được bàn nhiều, trong khi triển khai hiệu quả chưa cao, vì nhiều lý do, nhất là tại các đô thị lớn.
Công tác tại một cơ quan Nhà nước đã nhiều năm, nhưng vợ chồng chị Nguyễn Thị Hạnh ở Thanh Oai (Hà Nội) vẫn phải đi thuê trọ. Cơ quan ở phố Bà Triệu, mỗi ngày chị Hạnh phải đi gần 30km mới đến nơi. Giấc mơ có một căn nhà trở thành niềm hạnh phúc lớn lao đối với chị.
Chị Hạnh cho biết, đã nhiều lần đi nộp hồ sơ đăng ký mua nhà ở xã hội, nhưng kém may mắn: "Nhiều lần vẫn chưa qua được "cửa ải" bốc thăm. Nhớ nhất là tháng 5/2023, hai vợ chồng phải xếp hàng từ 4h sáng để nộp hồ sơ mua căn hộ tại dự án Trung Văn, tuy nhiên vận may chưa đến".
Đồng cảnh ngộ, anh Nguyễn Tuấn Anh (Hà Đông, Hà Nội) cũng bị trượt vòng bốc thăm tại nhiều dự án nhà ở xã hội, nhưng vẫn nuôi hy vọng với 2 dự án mới tại Hạ Đình (Thanh Xuân) và Thượng Thanh (Long Biên).
"Dù thời gian tiếp nhận hồ sơ dự án Hạ Đình chưa được chủ đầu tư công bố, nhưng trên các diễn đàn mạng xã hội, lượng người quan tâm đã rất lớn. Tôi sợ khả năng cao lại trượt tiếp vòng bốc thăm", anh Tuấn Anh lo lắng.

Chưa mặn mà vì thủ tục rườm rà

Dù còn gặp nhiều khó khăn, song tại Hà Nam đã có nhiều giải pháp tối ưu, đặc biệt là việc đẩy mạnh dùng vốn đầu tư công.

Ông Trương Quốc Huy, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Hà Nam cho biết, tỉnh được giao chỉ tiêu trong năm 2025 là 3.361 căn. Tỉnh phấn đấu năm 2025 hoàn thành 7 dự án với 3.946 căn, vượt hơn 500 căn so với chỉ tiêu.

Cũng theo ông Huy, Hà Nam chủ trương dùng vốn đầu tư công, dành khoảng 1.000 tỷ đồng để xây dựng nhà ở xã hội, trong đó có việc xây dựng nhà ở cho cán bộ, công nhân viên Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức.

Tỉnh cũng ưu tiên những vị trí đẹp nhất, giao thông thuận tiện nhất để đầu tư xây dựng. Các khu đất quy hoạch xây dựng nhà ở xã hội đều được giải phóng mặt bằng sạch 100% trước khi bàn giao chủ đầu tư.

Ông Trần Xuân Dưỡng, Phó chủ tịch UBND tỉnh Hà Nam cho biết, tỉnh đã chỉ đạo Sở Xây dựng, Sở Nông nghiệp và Môi trường quyết liệt giải phóng mặt bằng, quy hoạch, thiết kế… Đồng thời sẽ trích ngân sách làm nhà ở xã hội, chỉ đạo các đơn vị rút ngắn thời gian thực hiện các thủ tục để sớm triển khai.

Tuy nhiên, ông Dưỡng cũng nêu thực tế: "Địa phương đã đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, nhưng hiện còn nhiều căn hộ dù đã hoàn thiện lại không có người đến thuê ở".

Theo ông Đinh Quốc Toàn, Phó giám đốc Xí nghiệp quản lý vận hành KCN Đồng Văn IV, khu dịch vụ nhà ở công nhân KCN Đồng Văn IV có diện tích quy hoạch khoảng 15,1ha, với 11 tòa chung cư, tổng số hơn 2.000 căn hộ, phục vụ khoảng 9.000 công nhân, chuyên gia đang làm việc trong KCN.

"Hiện có 10 đối tượng mua nhà ở xã hội, còn nhà ở công nhân chỉ có 1. Trong khi đó, còn nhiều bất cập về xét duyệt đối tượng mua và cho thuê. Đối tượng mua phải chứng minh thu nhập, nếu thường trú trên địa bàn phải có hợp đồng lao động trong KCN.

Thủ tục thuê nhà ở xã hội không khác gì hồ sơ mua. Vì vậy người muốn thuê khi nghe đến thủ tục là họ không mặn mà vì quá phức tạp", ông Toàn lý giải.

Cho phép GPMB trước, không chờ chủ trương đầu tư

Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về tháo gỡ khó khăn vướng mắc, phát triển nhà ở xã hội tổ chức vào tháng 3, ông Dương Đức Tuấn, Phó chủ tịch UBND TP Hà Nội cho biết, giai đoạn 2021 - 2025, chỉ tiêu Chính phủ giao cho thành phố 18.700 căn.

Tính đến hết năm 2024, Hà Nội đã hoàn thành 11.330 căn. Trong năm 2025, tiếp tục hoàn thành 8 dự án với khoảng 4.670 căn; khởi công 5 dự án với 10.220 căn, chấp thuận chủ đầu tư mới với 6 dự án, quy mô 10.500 căn.

Chuẩn bị quỹ đất với quy mô 1.500ha thời gian tới, lãnh đạo Hà Nội cho hay, quá trình triển khai gặp phải một số khó khăn. Vì thế thành phố kiến nghị, trên cơ sở một quy hoạch lựa chọn ranh giới cho một khu vực phát triển đô thị, cho phép thực hiện ngay giải phóng mặt bằng, không chờ chủ trương đầu tư hay đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thành công.

Đồng thời, rà soát quy trình liên quan đến dự án nhà ở xã hội cũng như đấu thầu, làm sao rút ngắn thời gian khoảng 3 - 6 tháng.

Tương tự, Phó chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường cho biết, giai đoạn từ nay đến năm 2030, thành phố được giao xây dựng 69.300 căn. Tuy nhiên, thành phố phấn đấu cao hơn (93.000 căn).