Nghệ An: Sớm xây dựng 3 khu tái định cư, chuẩn bị đón dự án đường sắt tốc độ cao

Nghệ An đang triển khai quyết liệt các bước chuẩn bị giải phóng mặt bằng dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, thể hiện quyết tâm và mong muốn dự án sớm được triển khai.

Quyết liệt đặt nền móng từ bước khởi đầu

Những ngày này, phường Hoàng Mai (Nghệ An) ngoài việc ổn định bộ máy chính quyền, UBND phường đang tăng cường rà soát phạm vi cần giải phóng mặt bằng (GPMB) phục vụ dự án đường sắt tốc độ cao.

Ông Phạm Văn Hào, Chủ tịch UBND phường cho biết, dù chưa được bàn giao mốc GPMB nhưng theo bản đồ hướng tuyến, đoạn qua phường dài gần 9km, ảnh hưởng hàng trăm hộ dân, dự kiến hơn 200 hộ phải di dời tái định cư.

Vì vậy, phường đã họp, lấy ý kiến người dân về các vị trí dự kiến xây dựng khu tái định cư và nhận được sự đồng thuận. Dự kiến xây 2 khu tái định cư tại xã Quỳnh Vinh (cũ) và xã Quỳnh Tam (cũ). Cả hai khu đều là đất nông nghiệp, nằm gần các khu tái định cư dự án cao tốc, thuận tiện kết nối hạ tầng.

Cũng như phường Hoàng Mai, nhiều địa phương khác ở Nghệ An cũng đã có những bước đi đầu tiên trong công tác GPMB.

Ông Hoàng Anh Tiến, Chủ tịch UBND xã Hưng Nguyên cho biết, xã đang rà soát số hộ dân bị ảnh hưởng. Dự kiến tuyến đi qua xã dài khoảng 6km, ảnh hưởng hơn 200 hộ. Theo ông Tiến, để làm nhanh GPMB, cần sớm bàn giao mốc và ưu tiên xây dựng khu tái định cư. Nếu thực hiện sớm hai bước này, xã sẽ hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Khu tái định cư dự án cao tốc Bắc - Nam ở Quỳnh Vinh, thị xã Hoàng Mai trước đây, sẽ được mở rộng để làm khu tái định cư Dự án đường sắt tốc độ cao.

Về phía tỉnh Nghệ An, gần đây nhất, ngày 30/6/2025, Tỉnh ủy Nghệ An đã ban hành quyết định thành lập Ban Chỉ đạo và Tổ giúp việc Ban chỉ đạo GPMB Dự án đường sắt tốc độ cao. Sự ra đời của Ban chỉ đạo khẳng định sự chủ động và quyết tâm của tỉnh trong việc đồng hành cùng dự án trọng điểm quốc gia.

Ông Nguyễn Đức An, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Nghệ An cho biết, Ban Chỉ đạo do Bí thư Tỉnh ủy và Chủ tịch UBND tỉnh trực tiếp chỉ đạo, với sự tham gia của nhiều lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh, lãnh đạo các sở, ban, ngành liên quan.

Đặc biệt, có các bí thư xã, phường nơi dự án đi qua và Phó giám đốc Ban QLDA Đường sắt (Bộ Xây dựng), thể hiện sự phối hợp chặt chẽ từ Trung ương đến địa phương.

Khi hoạt động, Ban Chỉ đạo có nhiệm vụ tham mưu, giúp Ban Thường vụ Tỉnh ủy lãnh đạo, chỉ đạo các cấp, ngành, đơn vị địa phương phối hợp với Bộ Xây dựng, chủ đầu tư, Ban QLDA Đường sắt triển khai bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và bàn giao mặt bằng, đảm bảo tiến độ, chất lượng dự án. Ban cũng tổ chức họp giao ban định kỳ hoặc đột xuất để rà soát, chỉ đạo, tháo gỡ vướng mắc liên quan GPMB, nguồn vật liệu.

Chuẩn bị đón siêu dự án

Sở Xây dựng Nghệ An, đơn vị liên quan trực tiếp dự án, đã phối hợp các địa phương kiểm tra, rà soát và báo cáo UBND tỉnh về tình hình GPMB, các khu tái định cư.

Ngày 3/7, Sở đã gửi báo cáo chi tiết, xác định tuyến đường sắt tốc độ cao qua Nghệ An dài 85,5km, dự kiến đi qua 18 xã, phường gồm: Hoàng Mai, Quỳnh Văn, Quỳnh Sơn, Quỳnh Lưu, Hùng Châu, Đức Châu, Quảng Châu, Minh Châu, Diễn Châu, An Châu, Tân Châu, Đông Thành, Thần Linh, Nghi Lộc, Yên Trung, Hưng Nguyên, Hưng Nguyên Nam và Lam Thành.

Vị trí dự kiến đặt nhà ga đường sắt tốc độ cao sẽ nằm ở phạm vi khoảng không gian giữa đường cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt và quốc lộ 1A đoạn tránh Vinh, nay thuộc xã Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An (Ảnh: Google Maps)

Dự kiến, khoảng 38 cụm dân cư sẽ bị ảnh hưởng, với tổng số khoảng 2.150 hộ dân đất ở bị tác động trực tiếp. Trong số đó, dự kiến có khoảng 1.942 hộ dân phải tái định cư.

Để đáp ứng nhu cầu này, tỉnh dự kiến xây dựng khoảng 30 khu tái định cư với tổng diện tích khoảng 102,69ha và tổng kinh phí ước tính khoảng 1.450 tỷ đồng.

Ông Nguyễn Đức An, Phó Giám đốc Sở Xây dựng cho biết: "Sở Xây dựng cũng đã đề xuất lựa chọn 3 vị trí tái định cư tiêu biểu có khả năng khởi công sớm để kịp thời đáp ứng tiến độ dự án.

Cụ thể, vị trí 1 tại phường Hoàng Mai quy mô quy mô 8ha, phục vụ 200 hộ tái định cư, dự kiến kinh phí khoảng 100 tỷ đồng. Vị trí 2 tại xã Tân Châu (xóm Phong Tiến, xã Diễn Lộc cũ), quy mô 1,5ha, phục vụ 30 hộ tái định cư, dự kiến kinh phí khoảng 18 tỷ đồng. Vị trí 3 tại xã Hưng Nguyên Nam: Khu quy hoạch đất ở vùng đường lên Hồng Hà, quy mô 5ha, phục vụ khoảng 145 hộ tái định cư, dự kiến kinh phí khoảng 60 tỷ đồng".

Sở Xây dựng cũng kiến nghị UBND tỉnh cho phép các địa phương triển khai công tác GPMB và đầu tư xây dựng các khu tái định cư trước để đảm bảo tiến độ. Sau đó thực hiện điều chỉnh, cập nhật lại quy hoạch sử dụng đất và các quy hoạch liên quan. Đồng thời, Sở cũng đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo Sở Tài chính cân đối bố trí nguồn vốn, hoặc báo cáo Bộ Tài chính để kịp thời cấp vốn, đảm bảo thực hiện công tác tái định cư.

Song song đó, để tăng hiệu quả sử dụng đất quanh ga, thu hút đầu tư và phát triển đô thị vệ tinh, Sở Xây dựng đề xuất quy hoạch 44ha quanh ga Vinh (xã Hưng Nguyên) thành đô thị mô hình TOD. Khu vực này là nút giao nhiều tuyến giao thông trọng điểm như: Cao tốc, đường sắt tốc độ cao, QL46B, QL1 tránh Vinh, đường 72m Vinh - Cửa Lò, hứa hẹn tiềm năng phát triển lớn.