Gỡ điểm nghẽn, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội vùng Đông Nam Bộ

Để đáp ứng nhu cầu nhà ở xã hội cho người dân, ngoài sự chung tay của hệ thống chính trị, còn là sự chủ động, hợp tác từ doanh nghiệp, nhất là chủ đầu tư có vai trò quyết định trong đẩy nhanh tiến độ.

Phát triển nhà ở xã hội không chỉ nhằm đáp ứng chỉ tiêu trước mắt mà còn là giải pháp căn cơ đảm bảo an sinh xã hội, giúp người lao động an cư lạc nghiệp, đặc biệt đối với các tỉnh, thành Đông Nam Bộ vốn tập trung hàng triệu người lao động. Để đáp ứng cơ bản nhu cầu nhà ở xã hội cho người dân, ngoài sự chung tay quyết liệt từ cả hệ thống chính trị, còn là sự chủ động, hợp tác từ phía doanh nghiệp, nhất là các chủ đầu tư có vai trò quyết định trong việc đẩy nhanh tiến độ.

* Nhiều khó khăn

Theo Phó Trưởng phòng Quản lý bảo trì và khai thác công trình giao thông (Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh) Nguyễn Kiên Giang, một trong những vướng mắc lớn nhất hiện nay là công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng. Nhiều dự án nhà ở xã hội bị đình trệ hoặc không thể triển khai do vướng mắc kéo dài. Đối với các dự án nhà ở thương mại có quy mô trên 10 ha, dù đã xác định quỹ đất 20% dành cho nhà ở xã hội, nhưng việc chậm trễ trong bồi thường, giải phóng mặt bằng và đầu tư hạ tầng khiến phần diện tích này chưa thể triển khai xây dựng.

Bên cạnh đó, vấn đề vốn cũng đang là rào cản lớn. Nguồn vốn dài hạn để hỗ trợ các chủ đầu tư vay thực hiện dự án nhà ở xã hội, vay vốn xây dựng và các đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội vay vốn mua nhà vẫn chưa ổn định.

Tại tỉnh Đồng Nai, nhiều năm qua, chính quyền đã có nhiều nỗ lực trong triển khai thực hiện đề án của Chính phủ về phát triển nhà ở xã hội. Theo Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Võ Tấn Đức, tỉnh đã tổ chức họp giao ban định kỳ hằng tháng để nắm bắt tình hình, tháo gỡ khó khăn cho các dự án; ban hành văn bản hướng dẫn quy trình đầu tư nhà ở xã hội theo hướng đơn giản hóa, rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục hành chính. Đồng thời, tỉnh quy hoạch quỹ đất 700 ha để phát triển nhà ở xã hội và nhà ở công nhân, chưa kể khoảng 400 ha thuộc quỹ 20% trong các dự án nhà ở thương mại. Ngoài ra, tỉnh tổ chức thi tuyển thiết kế mẫu nhà ở công nhân và nhà ở xã hội để nhà đầu tư thuận tiện áp dụng khi triển khai dự án. Tuy nhiên, kết quả đạt được vẫn còn hạn chế.

Tính đến nay, toàn tỉnh Tây Ninh đã hoàn thành 11 dự án nhà ở xã hội với tổng cộng 4.358 căn hộ; trong đó, Long An (trước hợp nhất) có 7 dự án với 1.958 căn; Tây Ninh (trước hợp nhất) có 4 dự án, cung cấp 2.400 căn hộ cho công nhân và người thu nhập thấp. Đặc biệt, chỉ trong nửa đầu năm 2025, Tây Ninh tổ chức khởi công 4 dự án với quy mô gần 18 ha, cung cấp 1.570 căn hộ; tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư cho hai dự án quy mô lớn tại huyện Đức Hòa (trước đây), tổng diện tích 19,15 ha, dự kiến cung cấp khoảng 6.000 căn hộ. Đây là nỗ lực lớn trong bối cảnh triển khai nhà ở xã hội còn nhiều khó khăn.

Theo Sở Xây dựng Tây Ninh, mặc dù đạt được kết quả bước đầu song tiến độ phát triển nhà ở xã hội vẫn chậm so với kế hoạch. Nguyên nhân chủ yếu là do vướng mắc trong giải phóng mặt bằng, thủ tục đầu tư kéo dài, nhiều chủ đầu tư chưa chủ động triển khai dự án đúng tiến độ. Ngoài ra, là quỹ ngân sách hạn chế, chưa bố trí được vốn hỗ trợ hạ tầng; việc điều chỉnh quy hoạch mất thời gian; quy trình giao đất, phê duyệt dự án, thẩm định vẫn còn kéo dài. Một số địa phương thiếu chủ động, chưa quyết liệt tháo gỡ vướng mắc cho các nhà đầu tư.

* Triển khai nhiều giải pháp

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Thanh Nghị mới ký ban hành kế hoạch thực hiện Chỉ thị số 34-CT/TW của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phát triển nhà ở xã hội trong tình hình mới. Thành phố Hồ Chí Minh đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ hoàn thành chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội theo Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030” của Thủ tướng Chính phủ. Việc triển khai sẽ được điều chỉnh phù hợp với tình hình thực tiễn sau khi hợp nhất nhà ở xã hội với các tỉnh Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu (trước đây).

Theo đó, Thành phố Hồ Chí Minh sẽ ban hành các cơ chế thuận lợi cho công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ tái định cư và tạo quỹ đất sạch để triển khai dự án. Đồng thời, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, rút ngắn tối đa thời gian giải quyết các thủ tục pháp lý trong đầu tư, lựa chọn chủ đầu tư, cấp phép xây dựng, mua bán và quản lý nhà ở xã hội.

Thành phố Hồ Chí Minh cũng hướng đến việc xây dựng cơ chế, chính sách vượt trội nhằm thu hút nguồn lực xã hội đầu tư vào nhà ở xã hội, đặc biệt là các mô hình nhà ở xanh, tiết kiệm năng lượng, phát triển bền vững và phát thải thấp. Quỹ đất, nguồn vốn và môi trường đầu tư sẽ được ưu tiên bố trí để khuyến khích phát triển loại hình này. Các khó khăn, vướng mắc trong chương trình cho vay hỗ trợ nhà ở xã hội sẽ được rà soát và tháo gỡ kịp thời.

Tỉnh Đồng Nai đang tổng hợp các dự án nhà ở xã hội đang triển khai để đôn đốc, hỗ trợ chủ đầu tư hoàn thành đúng tiến độ. Đối với các dự án đã có chủ đầu tư nhưng chưa khởi công, các cơ quan chức năng hướng dẫn, hỗ trợ hoàn thiện thủ tục để triển khai trong năm nay. Tỉnh lên phương án sử dụng ngân sách để triển khai một số dự án nhà ở xã hội phục vụ nhu cầu chỗ ở của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức nhà nước sau khi hợp nhất tỉnh; đồng thời, yêu cầu các chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại đẩy nhanh thực hiện nghĩa vụ xây dựng nhà ở xã hội trên quỹ đất 20% theo quy định pháp luật.

UBND tỉnh Tây Ninh yêu cầu các sở, ngành, địa phương phối hợp chặt chẽ, rút ngắn tối đa thời gian giải quyết hồ sơ đầu tư, quy hoạch, giao đất, môi trường, phòng cháy chữa cháy… để sớm khởi công các dự án nhà ở xã hội đủ điều kiện trong năm 2025, từng bước hoàn thành chỉ tiêu đề ra đến năm 2030 theo Quyết định 444/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Tỉnh cũng đang khẩn trương rà soát lại toàn bộ quy hoạch nhà ở xã hội, đặc biệt tại các khu vực phát triển công nghiệp trọng điểm, nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án phục vụ công nhân và người thu nhập thấp trong giai đoạn 2025 - 2030.